Momenten die de moeite waard zijn

"cursare" is het Latijnse woord voor "heen en weer rennen", een typisch gedrag van dementiepatiënten die vaak een sterke bewegingsdrang hebben. Het gaat vaak samen met "knabbelen" aan kleding en kleine voorwerpen. Een activiteit die voor buitenstaanders zinloos lijkt, maar die voor de zieke een nieuw niveau van waarneming opent en hem mogelijk houvast geeft. Dit verklaart waarom Lilli Nass haar werk over de dementieziekte van haar vader zo heeft genoemd. Toen hij de diagnose kreeg was hij net 54 jaar oud, Nass was 19. 

De kern van Nass' serie bestond uit drie analoge beelden gemaakt met een Zenza Bronica 6 x 6 middenformaat camera. Anderhalf jaar lang lagen deze drie beelden in een la totdat Nass besloot zich aan te melden voor de BFF's New Young Talent Award met een serie over dementie. Vooraf had ze een intensief gesprek met haar moeder over de vraag of en hoe ze de ziekte van haar vader tot een publiek onderwerp kon maken. Haar vader was op dat moment al niet meer in staat deze beslissing zelf te nemen. Op de laatste dag van de sollicitatietermijn werd besloten een sollicitatieconcept in te dienen. Na tien intensieve uren achter de computer was het klaar en verzonden.

Ook hier lijken Nass en mentor König het bij het goede eind te hebben gehad. Nass' werk werd immers bekroond met de eerste prijs. Nass' fotoserie bestaat uit talloze close-ups, situaties en observaties die de kijker een gevoel geven over de wereld van een dementerende. Nass toont schijnbaar willekeurige voorwerpen zoals een kleine, zwarte maïskolf of de schoenlepel en het potlood die haar vader graag in zijn broekzak draagt en betast. Ze toont vooral bijgesneden opnamen van haar vaders hand of gezicht. Over het algemeen zijn Nass' beelden zeer beknopt.

Een ander beeld toont Nass' vader die aan een schone plek op het tapijt knabbelt terwijl tien centimeter verderop een kruimel ligt. Andere foto's tonen meer stillevenachtige delen van Nass' vaders leefruimte, zoals het nachtkastje met het portret van zijn moeder en een familiefoto, of een portret van Nass' vader dat van achteren is gefotografeerd en in de verte kijkt. "Mijn doel was het innerlijke perspectief van mijn vader in me op te nemen en me af te vragen hoe hij zijn wereld waarneemt", zo omschrijft Nass haar aanpak. Die stelling heeft ze volledig waar kunnen maken, en niet alleen naar het oordeel van de jury. Met haar foto's biedt Nass de kijker tal van aanknopingspunten om zich de wereld van een dementerende voor te stellen. Een wereld die vaak lijkt te bestaan uit verwarring, verlorenheid, eenzaamheid en rituelen. Een wereld waarin, als er al iets is, het lange verleden nog aanwezig is.

"Mijn vader herkent ons al lang niet meer," legt Nass uit. "Maar hij weet dat we dichtbij zijn en gedraagt zich anders tegenover ons dan tegenover vreemden." Voor Nass is het werken aan haar fotoserie ook een hulp bij het verwerken van haar vaders ziekte. Zijn ziekte is inmiddels zo ver gevorderd dat hij in een tehuis woont en veel zorg nodig heeft.

Het winnen van de New Young Talent Award is echter niet het einde van de serie voor Nass. Ze blijft eraan werken en ontwikkelt deze voortdurend verder.

Waren in het begin detailopnamen meer op de voorgrond, nu nemen stillevens en portretten een grotere plaats in. Nass is van plan "cursare" als eindproject van haar studie aan de Ost-kreuzschule für Fotografie in te dienen en later als boek uit te geven. Nass ziet haar professionele toekomst op het gebied van tijdschrift- en portretfotografie.